Czym jest diastema i jak sobie z nią radzić?

Diastema jest stomatologicznym defektem estetycznym, który, być choć może wydawać się nieistotny, ma znaczący wpływ na nasz wygląd i zdrowie jamy ustnej. Ta niewielka przerwa między zębami, może być przyczyną kompleksów oraz prowadzić do wad zgryzu. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się przyczynom powstawania diastemy, jej objawami oraz dostępnymi metodami leczenia. Dowiemy się, dlaczego nie warto bagatelizować tej kwestii estetycznej i jakie korzyści może przynieść interwencja stomatologiczna.

Czy diastema to wada zgryzu?

Diastema to przerwa lub niewielka przestrzeń między górnymi jedynkami w jamie ustnej. Ze względu na swoją lokalizację, problem staje się widoczny podczas mówienia, uśmiechania się i otwierania ust, co sprawia, że pacjenci najczęściej decydują się na zamykanie diastemy.

Diastema nie jest automatycznie uważana za wadę zgryzu – jeśli wynosi mniej niż 2 mm, traktuje się ją jako problem natury estetycznej, a jej korekcja jest uzależniona od indywidualnej perspektywy i preferencji pacjenta. Diastema może być postrzegana negatywnie, ze względu na jej wpływ na wygląd uśmiechu. Jednak są osoby, które uważają diastemę za cechę pożądaną i atrakcyjną.

Gdy szpara między zębami wynosi więcej niż 2 mm i z punktu widzenia ortodontycznego jest uznawana za wadę, może prowadzić do problemów funkcjonalnych, np. trudności w jedzeniu, stać się bezpośrednią przyczyną wady wymowy i wpływać na ogólny stan zgryzu.

Jakie są rodzaje diastemy?

Przerwy między jedynkami można klasyfikować ze względu na ich ukierunkowanie lub rozmieszczenie względem siebie. Trzy główne rodzaje diastem w tym kontekście to diastema zbieżna, rozbieżna i równoległa. Rodzaj diastemy może mieć znaczenie w kontekście planowania leczenia ortodontycznego lub kosmetycznego.

diastema zbieżna zwęża się lub kurczy w kierunku języka, lub podniebienia. Oznacza to, że korzenie jedynek są od siebie oddalone, a dolne końcówki zębów stopniowo zbliżają się do siebie;
diastema rozbieżna rozszerza się lub powiększa w kierunku języka, lub podniebienia. W tym przypadku krawędzie zębów oddalone są od siebie, a im bliżej korzeni tym przerwa staje się węższa;
w przypadku diastemy równoległej przestrzenie między zębami pozostają ułożone równolegle i nie zwężają się ani nie rozszerzają w żadnym kierunku. Diastema równoległa występuje stosunkowo rzadko.

Główne przyczyny diastemy

Na pojawienie się przerwy między zębami ma wpływ szereg różnorodnych czynników. Diastema pojawia się często w wyniku predyspozycji genetycznych, może być też dziedziczona wraz z ułożeniem zębów i różnicą między szerokością siekaczy a rozmiarem kości szczęki.

diastema prawdziwa wywodzi się z przerostu wędzidełka wargi górnej lub nieprawidłowego przyczepu;
diastema rzekoma może być wynikiem występowania u pacjenta hipodoncji (braku siekaczy bocznych), mikrodoncji (zmniejszonego rozmiaru zębów, który powoduje rozsuwanie się ich w związku ze zbyt dużą ilością wolnego miejsc w szczęce) lub hiperdoncji (obecności dodatkowego zęba od strony kości podniebiennej za siekaczami);
diastema fizjologiczna występuje naturalnie u dzieci i młodzieży w okresie wymiany uzębienia mlecznego na stałe. Diastema ta jest zazwyczaj spowodowana rozwojem zębów i zgryzu i nie wymaga leczenia — zmniejsza się lub ustępuje samoistnie.

Zależnie od tego, co jest przyczyną diastemy, stomatolog dobiera odpowiedni sposób leczenia i wyrównania wady zgryzu.

Jak wygląda leczenie diastemy?

Sposoby leczenia diastemy zależą od wielu czynników, m.in. od wieku pacjenta, tego, jakie podłoże przyczynowe ma przerwa między zębami, jaki jest stan ogólny i preferencje pacjenta. Oto kilka metod leczenia diastemy:

Jeśli diastema jest spowodowana nieprawidłowym ustawieniem zębów lub problemami ze zgryzem, konieczne będzie leczenie ortodontyczne. Lekarz może zlecić odpowiednio dopasowany aparat ortodontyczny, pozwoli na przesunięcie zębów w odpowiednie miejsce w łuku zębowym i zamknięcie diastemy. Czas trwania leczenia wynosi zazwyczaj od kilku miesięcy do kilku lat, w zależności od stopnia zaawansowania przypadku. Aparat stały jest jedyną możliwością w przypadku diastemy zbieżnej, a ruchomy rozbieżnej.
Przy niewielkiej wielkości diastemy między górnymi jedynkami, która nie zalicza się do wady zgryzu, można zastosować technikę zdobienia tzw. bonding. Metoda polega na doklejeniu materiału kompozytowego w niewielkiej ilości na oba siekacze, aby wypełnić przestrzeń między nimi i dostosować kształt. To jest stosunkowo szybka i nieinwazyjna metoda.
W przypadku diastem, których nie można zniwelować za pomocą zdobienia, można rozważyć nakładki lub licówki porcelanowe, które wyglądem przypominają naturalne zęby. Cienkie płytki nakłada się na zeszlifowane wcześniej zęby. Zastosowanie licówek porcelanowych to bardziej trwała opcja niż bonding.
Leczenie diastemy prawdziwej w przypadku dzieci przeprowadza się poprzez podcięcie wędzidełka.
Jeśli przyczyny powstawania diastemy są wynikiem braku zęba, można rozważyć implanty dentystyczne lub mosty, aby zamknąć wolną przestrzeń.

Jakie powikłania pociąga za sobą nieleczona diastema?

Przerwa między zębami, która wynosi więcej niż 2 mm, wymaga leczenia ortodontycznego, ponieważ nie tylko stanowi defekt estetyczny, ale także wpływa na zdrowie całej jamy ustnej. Zaniedbany problem może sprzyjać rozwojowi chorób przyzębia i różnego rodzaju wad wymowy.

Jeśli pacjent nie decyduje się na zamknięcie szpary, niezwykle ważne jest dbanie o dokładną higienę jamy ustnej. Dobrze sprawdzą się do tego specjalne szczoteczki międzyzębowe i nici dentystyczne.